తెలుగు సంవత్సరం 12 మాసాలు. దీనిలో ఆరునెలలు దక్షిణాయనం, ఆరునెలలు ఉత్తరాయణం. ఇది గ్రహగమనం, రుతువులు, ఖగోళ మార్పుల ఆధారంగా మన పూర్వీకులు నిర్ణయించారు.
నేటికి వాటిలో పెద్దగా తేడాలు లేవు. కాలాలు అలానే నడుస్తున్నాయి. కాలుష్యం, విపరీత పోకడలతో కొంత ఆలస్యమైనా రుతుప్రభావాలలో పెద్దగా మార్పులు లేవు. 12 మాసాలలో ఏయే మాసాలు ఉత్తరాయణం, ఏయే మాసాలు దక్షిణాయనం కిందికి వస్తాయి. రుతువులు వాటి వివరాలు తెలుసుకుందాం…
చైత్ర మాసం—ఉత్తరాయనం — వసంత ఋతువు
వైశాఖ మాసం—ఉత్తరాయనం — వసంత ఋతువు
జ్యేష్ట మాసం — ఉత్తరాయనం — గ్రీష్మ ఋతువు
ఆషాఢ మాసం—ఉత్తరాయనం + దక్షిణాయనం గ్రీష్మ ఋతువు
శ్రావణ మాసం –దక్షిణాయనం — వర్ష ఋతువు
బాధ్రపద మాసం –దక్షిణాయనం — వర్ష ఋతువు
ఆశ్వయుజ మాసం –దక్షిణాయనం — శరత్ ఋతువు
కార్తీక మాసం—దక్షిణాయనం — శరత్ ఋతువు
మార్గశిర మాసం –దక్షిణాయనం — హేమంత ఋతువు
పుష్య మాసం — దక్షిణాయనం + ఉత్తరాయణం — హేమంత ఋతువు
మాఘ మాసం — ఉత్తరాయనం — శిశిర ఋతువు
ఫాల్గుణ మాసం — ఉత్తరాయనం — శిశిర ఋతువు
ఇలా పన్నెండు మాసాలను మనవారు వాతావరణ మార్పులు, సూర్య గమనం ఆధారంగా నిర్ణయించారు.
