సరళా సాగర్ ప్రాజెక్టుకు గండి!

(న్యూస్ ఆర్బిట్ డెస్క్)

ఆసియాలోనే ఆటోమేటిక్ గేట్ల వ్యవస్థ కలిగిన సరళా సాగర్ ప్రాజెక్టుకు గండి పడింది. వనపర్తి జిల్లా శంకరమ్మపేట వద్ద కరకట్ట తెగిపోవడంతో నీరంతా బయటకు పోతోంది. దాదాపు పదేళ్ల తర్వాత ఈ ప్రాజెక్టు పూర్తిగా నిండింది. ఆటోమేటిక్‌గా గేట్లు తెరుచుకొనే సైఫన్ సిస్టమ్ ఈ జలాశయానికి ప్రత్యేకతగా ఉంది. అయితే, నీటి మట్టం పూర్తి స్థాయిలో ఉన్నా గేట్లు ఆటోమేటిక్‌గా తెరుచుకోకపోవడంతో ఈ సమస్య తలెత్తినట్లుగా తెలుస్తోంది. గండి పడడంతో జలాశయంలో ఉన్న దాదాపు అర టీఎంసీ నీరు దిగువకు తరలిపోతోంది. గతంలో కరకట్ట నుంచి పలు చోట్ల లీకేజీలు గుర్తించినా అధికారులు పట్టించుకోలేదని ఆయకట్టు రైతులు చెబుతున్నారు. గండి నేపథ్యంలో సమీప ప్రాంత ప్రజలు ఆందోళన చెందుతున్నారు. ఘటనా స్థలానికి వ్యవసాయ మంత్రితోపాటు, జిల్లా కలెక్టర్‌, అధికారులు చేరుకొని పరిశీలించారు. నీరు బయటకు పోతుండడంతో ఇప్పుడు కరకట్టకు మరమ్మతులు చేయలేని పరిస్థితి నెలకొన్నట్లు సమాచారం. జలాశయంలోని నీరంతా బయటకు పోయాక, కరకట్ట పునర్నిర్మాణం చేపట్టే అవకాశముంది. సరళా సాగర్ ప్రాజెక్టుకు కింద పది వేల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. నీరు సరళాసాగర్ జలాశయం నుంచి కొత్తపల్లి వాగు, రామన్ పాడు డ్యాంలోకి చేరుతుంది. దీంతో రామన్ పాడు రిజర్వాయర్ 10 గేట్లను ఎత్తివేశారు.

ఇటీవల కురిసిన భారీ వర్షాలకు సరళాసాగర్‌ ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయిలో నిండింది. సరళా సాగర్‌ అనగానే అందరికి ముందుగా గుర్తొచ్చేది ఆటోమేటిక్‌ సైఫన్‌ సిస్టమ్‌. ప్రాజెక్టుకు పూర్తి స్థాయిలో నీరు వచ్చిన వెంటనే ఆపరేటర్‌ సహాయం లేకుండానే గాలి ఒత్తిడితో సైఫన్‌లు తెరుచుకొని కిందకు విడుదల చేస్తాయి. ఇలాంటి సాంకేతికత ఉన్న ప్రాజెక్టుల్లో ఆసియా ఖండంలో ఇదే మొదటిది. ప్రపంచంలోనే రెండవది సరళా సాగర్‌ కావడం విశేషం. మదనాపురం మండల పరిధిలోని ఊకశెట్టు వాగుపై 1947లో వనపర్తి సంస్థానాధీశులు రాజారామేశ్వర్‌రావు తన తల్లి సరళమ్మ పేరు మీద సరళాసాగర్‌ ప్రాజెక్టును నిర్మించారు. దీనిని 1949లో ప్రారంభించారు. కృష్ణానదికి ఉపనది అయిన చిన్నవాగుపై దీనిని నిర్మించారు. అర టీఎంసీ నీటి సామర్థ్యంతో నిర్మించిన ప్రాజెక్టు కింద సుమారు పది వేల ఎకరాలకు సాగు నీరందుతోంది.

ప్రాజెక్టులో నాలుగు ప్రైమరీ సైఫన్లు, 17 ఉడ్‌ సైఫన్లు ఉన్నాయి. పూర్తి స్థాయిలో నీరు వచ్చిన వెంటనే ప్రైమరీ సైఫన్‌లు తెరుచుకుంటాయి. క్రమేణా ఇన్‌ఫ్లో ఎక్కువగా కొనసాగుతుంటే ఉడ్‌ సైఫన్ల ద్వారా నీరు కిందకు ప్రవహిస్తుంది. ఒక్క ప్రైమరీ సైఫన్‌ 500 క్యూసెక్కులు, ఒక్క ఉడ్‌ సైఫన్‌ 2450 క్యూసెక్కుల నీటిని కిందకు విడుదల చేస్తాయి. చివరి సారిగా 2009 సంవత్సరం సెప్టెంబర్‌లో సైఫన్‌ల ద్వారా నీరు విడుదలైంది. మట్టికట్ట పొడువు 3,537 అడుగులు, రాతికట్ట పొడువు 520 అడుగులు, కట్ట గరిష్ట ఎత్తు 45.2 ఫీట్లు, నికర నీటి నిలువ 22 అడుగులు, 491.37 ఎంసీఎఫ్‌టీ, నీటి విస్తరణ ప్రదేశం రెండు చదరపు మైళ్లు, కుడి కాలువ 8 కి.మీ., ఎడమ కాలువ 20 కి.మీ.లు ప్రవహిస్తూ ఆయకట్టుకు నీరందిస్తున్నాయి. ఇప్పుడు గండి పడి నీరంతా బయటకు పోతుండడంతో ఇక తమకు సాగునీరు ఇబ్బందవుతుందని రైతులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.