వేదోపనిషత్తుల ప్రకారం మన శరీరం ఐదు అంశాలమయంగా విభజింపబడింది. వీటిని సరైన పద్ధతిలో పాటిస్తే జీవితం సాఫీగా సాగుతుంది. వీటిగురించి తెలుసుకుందాం…
- అన్నమయ కోశం – భౌతిక శరీరం
- ప్రాణమయ కోశం – శక్తి కేంద్రం
- మనోమయ కోశం – చింతనా కేంద్రం
- బుద్ధిమయ కోశం – వివేకం
- అనందమయ కోశం – పరమశాంతి
మన శరీరంలో ఈ ఐదు అంశాలు షోడశ సంస్కారాల ద్వారా సక్రమమైన రీతిలో చలిస్తాయనేది శాస్త్రవచనం ఈ సంస్కారాల వెనుకనున్న వైజ్ణానిక రహస్యాలు నేటి వైజ్ణానికుల ను సైతం అశ్చర్యపరుస్తాయి.
- వివాహం : వివాహం సమయంలో వధూవరులచే పలుమంత్రాలు చెప్పించబడుతుంటాయి. ఆ సమయంలో వరుడు, “భగ, ఆర్యమ, సవిత, పురంధి అనే దేవతలు గార్హపత్యం కోసం నిన్ను నాకు అనుగ్రహించగా, నా జీవితం సుఖ మయం అయ్యేందుకు నీ చేయిని నేను పట్టుకున్నాను” అని భార్య తో చెబుతాడు.
- గర్భాదానం : స్త్రీ పురష సంయోగం ద్వారా పుట్టబోయే సంతానం యోగ్యులుగా ఉండేందుకై ఈ సంస్కారం నిర్దేశించబడింది.
- పుంసవనం : తల్లిం గర్భంలోని పిండం పవిత్రంగా ఏర్పడేందుకు ఉద్దేశించబడిన సంస్కారమే పుంసవనం.
- సీమతం : గర్భవతికి ఈ సంస్కారాన్ని నిర్వహించడం వల్ల దుష్టశక్తుల నుంచి రక్షింపబడుతుంది.
- జాతక కర్మ : బిడ్డకు నెయ్యిని రుచి చూపి, పది నెలలు తల్లి గర్భంలో ఉండి ఈ ప్రపంచానికి వచ్చిన జీవికి జరిపే తొలి సంస్కారం ఇది.
- నామకరణం : బిడ్డ ఈ సమజంలో తనకంటూ ఓ వ్యక్తిత్వంతో వృద్ది లోకి రావాలన్న కోరికతో తల్లి దండ్రులు జరిపే సంస్కారం.
- నిష్ర్కమణం : బిడ్దను తొలిసారిగా బయటకు తీసుకెళ్ళడం, చంటిబిడ్డను విభిన్న వాతావరణాలకు పరిచయం చేయడ మే ఈ సంస్కారంలోని అంతరార్ధం.
- అన్నప్రాశనం : బిడ్డకు బలవర్ధకమైన, ఆహారాన్ని పరిచయం చేయడం.
- చూడాకర్మ : పుట్టువెంట్రుకలను తీయించడం ఈ సంస్కారంలోని ప్రత్యేకత.
- కర్ణబేధ : చెవులు కుట్టించడం.
- ఉపనయనం : బాల బ్రహ్మచారికి జరిపే సంస్కారం.
- వేదారంభం : సమవర్తన సంస్కారాన్ని చక్కగా ముగించేందుకే వేదారంభం.
- సమావర్తనం : పిల్లలు విద్య ముగించుకుని ఇంటికి తిరిగి వచ్చినప్పుడు ఈ సంస్కారం జరుపబడుతుంది.
- వానప్రస్ధం : బాధ్యతలను వారసులకు అప్పగించి వచ్చే జన్మకై జరిపే కర్మ.
- సన్యాసం : ఐహిక బంధాల నుంచి విముక్తి పొందడం.
- అంత్యేష్టి : పితృ ఋణం తీర్చుకునేందుకు పుత్రులు చేసే సంస్కారం.
